Jak złożyć komputer do gier

Obudowy Full Tower

Obudowy Full Tower zaprojektowane są tak, by pomieścić zarówno płyty główne Extended-ATX, jak i standardowe, pełnowymiarowe płyty główne ATX. Mierzą one zazwyczaj około 56–61 cm wysokości, 46–51 cm długości oraz ponad 20 cm szerokości.

Obudowa Full Tower będzie zapewne niezbędna, jeśli chcesz użyć płyty głównej Extended-ATX (chociaż wybrane obudowy Mid Tower również pomieszczą płytę główną Extended-ATX) lub jeśli planujesz montaż rozbudowanego układu chłodzenia lub dodatkowej pamięci masowej. Mimo, że w obudowach Full Tower można również użyć płyty głównej Mini-ITX, uwzględnienie jej w konstrukcji nie zapewnia wyraźnych korzyści.

Obudowy Mid Tower

Obudowy Mid Tower zaprojektowane są tak, by pomieścić standardowe, pełnowymiarowe płyty główne ATX. Zasadniczo najpopularniejsze są obudowy Mid Tower. Ich wymiary mogą się znacznie różnić, ale zazwyczaj obudowy te mierzą około 46–51 cm wysokości, 43–51 cm długości i 15–20 cm szerokości.

Obudowy Mid Tower są zazwyczaj wystarczająco przestronne, by pomieścić zestaw komponentów do gier obejmujący kilka kart graficznych, kilka dysków twardych i przyzwoity system chłodzenia.

Obudowy Mini Tower

Obudowy Mini Tower, lub też konstrukcje niewielkich rozmiarów (SFF), są kompaktowe i zaprojektowane tak, by pomieścić liczne mniejsze płyty główne, takie jak płyty główne Mini-ITX.

Choć SFF przebyły długą drogę w kilku ostatnich generacjach, obudowy Mini Tower – zwłaszcza te wykorzystujące płyty główne Mini-ITX – wymagają starannego rozplanowania komponentów (być może będziesz zmuszony do użycia komponentów przeznaczonych specjalnie do małych obudów, takich jak procesory graficzne o połowie długości) i systemu chłodzenia, co pozostawia niewiele miejsca na przyszłą modernizację.

Z tego powodu nie polecamy SFF początkującym konstruktorom, choć ich wykorzystanie może być ciekawym wyzwaniem, jeśli masz już na koncie parę złożonych jednostek.

Gdy już ustalisz, jak dużo miejsca potrzebujesz, poszukaj obudowy odpowiadającej tej wielkości. Jeśli nie jesteś nastawiony na konkretny rozmiar, lepiej jest wybrać większą obudowę. Prawdopodobnie zauważysz, że łatwiej pracuje się z większą obudową, a w przyszłości bezproblemowo zmodernizujesz swój komputer.

Jednocześnie pamiętajmy, że choć nieco większa obudowa jest dobra, to znacznie większa już niekoniecznie: w przypadku nieprawidłowego chłodzenia może dojść do przegrzania podzespołów.

Wszystkie rozmiary obudów są dostępne w różnych przedziałach cenowych, więc znalezienie obudowy odpowiadającej dostępnemu budżetowi nie powinno być trudne. Droższe obudowy mogą posiadać funkcje premium i udogodnienia, takie jak wytłumienie, wysokiej jakości materiały konstrukcyjne, wyjmowane klatki na dyski i bardziej wymyślne rozwiązania do porządkowania kabli, ale te funkcje zazwyczaj nie mają zauważalnego wpływu na wydajność.

Procesor (centralna jednostka obliczeniowa – CPU)

Centralna jednostka obliczeniowa (CPU), czyli procesor, to mózg komputera. To właśnie tu dzieją się magiczne rzeczy – gdy program komputerowy uruchamia się, wysyła do procesora listę instrukcji (tak naprawdę bardziej przypominają one zadania). Procesor wykonuje każdą „instrukcję” i wysyła sygnały do innych komponentów w celu poinformowania ich, gdy muszą wykonać zadanie.

Istnieją dwa główne wskaźniki wydajności, które pomogą Ci wybrać odpowiedni procesor dopasowany do Twoich potrzeb: liczba rdzeni i szybkość zegara.

Liczba rdzeni zdradza, ile procesorów składa się na każdą centralną jednostkę obliczeniową – innymi słowy, ile zadań centralna jednostka obliczeniowa może wykonywać jednocześnie.

Szybkość zegara zdradza szybkość, z jaką centralna jednostka obliczeniowa wykonuje każde zadanie.

Niektóre procesory z wyższej półki są wyposażone w technologię Hyper-Threading, która pozwala każdemu rdzeniowi na uruchamianie wielu wątków i oferuje lepszą wydajność w przypadku oprogramowania wielowątkowego.

Porada od specjalistów: większość współczesnych procesorów to procesory wielordzeniowe, a wiele nowych gier jest projektowanych tak, aby to wykorzystać, dlatego warto poszukać procesora z co najmniej czterema rdzeniami. Dodatkowe rdzenie mogą być pomocne, gdy zaczynasz dokładać kolejne zadania, takie jak nagrywanie i streamowanie rozgrywki.

Płyta główna

Płyta główna to podstawowy układ scalony, który jest podłączony do wszystkich komponentów. Procesor znajduje się bezpośrednio na płycie głównej (procesor i płyta główna muszą być kompatybilne – w ich dobraniu może pomóc narzędzie Intel® do sprawdzania zgodności komponentów komputerów stacjonarnych), a wszystkie inne komponenty – karty graficzne, dyski twarde, pamięć, napędy optyczne, karty bezprzewodowe – są zintegrowane z płytą główną.

Jednym ze sposobów na zawężenie wyboru płyty głównej jest wyszukiwanie jej według rozmiaru. Najpowszechniejszymi konstrukcjami są Extended ATX, ATX, Micro-ATX i Mini-ITX.

• Płyty główne Extended ATX są największe (305 x 330 mm lub 305 x 279 mm) i często zawierają osiem gniazd pamięci RAM (dla nawet 128 GB pamięci RAM).
• Płyty główne ATX są nieznacznie mniejsze (305 x 244 mm) i zawierają zazwyczaj maksymalnie cztery gniazda pamięci RAM.
• Płyty główne Micro-ATX (244 x 244 mm) zawierają również do czterech gniazd pamięci RAM.
• Płyty główne Mini-ITX są konstrukcjami o najmniejszych rozmiarach (170 x 170 mm) i często zawierają jedynie dwa gniazda pamięci RAM.

Porada od specjalistów: każdy komponent musi być podłączony do płyty głównej, dlatego trzeba wybrać taką płytę główną, która będzie wystarczająco duża, aby pasować do obecnego i przyszłego sprzętu.

Pamięć RAM

Pamięć o dostępie swobodnym (RAM) to krótkoterminowa pamięć Twojego komputera. Dostęp do tej pamięci jest szybszy i łatwiejszy niż w przypadku pamięci długoterminowej Twojego komputera (pamięć masowa, np. dysk SSD lub dysk twardy), ale jest ona tymczasowa.

To w niej komputer przechowuje dane, które aktywnie wykorzystuje („listy instrukcji”, które procesor musi odczytać i wykonać). Obliczenie potrzebnej ilości pamięci RAM może być skomplikowane, ponieważ ilość większa niż ta, której będziesz używać, nie służy niczemu (prócz straty pieniędzy), natomiast zbyt mała ilość pamięci RAM wpłynie negatywnie na wydajność komputera.

Najlepiej więc byłoby dobrać idealną ilość pamięci RAM dla Ciebie/Twojej konstrukcji. Jednak ogólnie rzecz biorąc, przeciętny zestaw do gier potrzebuje 8–16 GB pamięci RAM.

Najważniejszą rzeczą, o której trzeba pamiętać przy zakupie pamięci RAM, jest to, co może obsługiwać Twoja płyta główna i procesor. Pamięć RAM szybsza niż ta, którą obsługuje Twój system, będzie obniżać wydajność, aby działać zgodnie z możliwościami Twojego systemu.

Aby uzyskać obszerniejszy poradnik na temat zakupu pamięci RAM dla Twojego systemu, sprawdź nasz przewodnik po pamięci RAM.

Porada od specjalistów: jeśli zdecydujesz się na szybką pamięć RAM, poszukaj pamięci RAM z obsługą Intel® Extreme Memory Profile (Intel® XMP). Szybka pamięć RAM będzie działać ze standardową (niższą niż reklamowana) prędkością, o ile nie zostanie podkręcona – Intel® Extreme Memory Profile (Intel® XMP) ułatwia podkręcanie dzięki wstępnie zdefiniowanym i przetestowanym profilom.

Procesor graficzny (GPU)

Istnieją dwa rodzaje procesorów graficznych: zintegrowane i zewnętrzne.

Zintegrowane procesory graficzne są zintegrowane z procesorem. Zintegrowane karty graficzne zostały znacząco udoskonalone w ostatnich latach, choć nadal są na ogół mniej wydajne niż karty zewnętrzne.

Zewnętrzne karty graficzne to duże komponenty o wysokiej mocy, które podłącza się do płyty głównej za pomocą gniazda PCIe*. Dostępne są one z własnymi zasobami, w tym z pamięcią wideo i (zazwyczaj) aktywnym systemem chłodzenia. Zewnętrzna karta graficzna jest obowiązkowym urządzeniem dla graczy grających w dowolną z dzisiejszych produkcji, które mają wysokie wymagania pod względem grafiki. Poważni gracze powinni szukać kart graficznych oferujących co najmniej 60 klatek na sekundę w pożądanej rozdzielczości (niższe parametry mogą powodować zacinanie się obrazu), podczas gdy gracze, którzy chcą korzystać z wirtualnej rzeczywistości, powinni wybierać karty, które zapewniają stabilnie co najmniej 90 klatek na sekundę.

Porada od specjalistów: procesor graficzny nie jest jedynym komponentem, który ma wpływ na liczbę klatek na sekundę, dlatego ważne jest, by złożyć zrównoważony system, gdyż w przeciwnym razie natrafisz na wąskie gardła wydajnościowe w innym miejscu.

Porada od specjalistów: karty graficzne wysokiej klasy są drogie. Jeśli musisz obniżyć koszty, spójrz na wcześniejsze generacje – takie jednostki mogą oferować podobne rezultaty w niższej cenie.

Pamięć masowa: dyski SSD (w tym pamięć Intel® Optane™), dyski twarde (HDD)

Istnieją dwa główne rodzaje pamięci masowej: dyski półprzewodnikowe (SSD, w tym pamięć Intel® Optane™) oraz dyski twarde (HDD). Zarówno wybór dysku SSD, jak i HDD ma swoje wady i zalety, ale dobra wiadomość jest taka, że nie musisz ograniczać się do jednego z nich.

Dyski HDD przechowują dane na obrotowym krążku. Krążki te wykorzystują materiał magnetyczny do przechowywania danych, które są następnie pobierane za pomocą mechanicznego ramienia.

Dyski HDD dostępne są w dwóch formatach:

• Dyski 2,5-calowe są powszechniejsze w laptopach i obracają się zazwyczaj z częstotliwością 5400 RPM (revolutions per minute – obrotów na minutę)
• Dyski 3,5-calowe są powszechniejsze w komputerach stacjonarnych i obracają się z wyższymi częstotliwościami, często powyżej 7200 RPM

Dyski SSD wykorzystują pamięć flash opartą na technologii NAND – podobną, ale szybszą i bardziej niezawodną w porównaniu do pamięci flash wykorzystywanej w pendrive'ach – do przechowywania danych. Zamiast mechanicznego ramienia wykorzystują one zintegrowane procesory w celu uzyskania dostępu do przechowywanych danych, co czyni je znacznie szybszymi i mniej podatnymi na uszkodzenia mechaniczne niż dyski HDD. Jednakże szybkość i wygoda dysków SSD mają swoją cenę, dlatego koszt gigabajta dysku SSD jest wyższy niż w przypadku dysku HDD.

Nowoczesne dyski SSD dostępne są w dwóch protokołach:

• Serial Advanced Technology Attachment (SATA) to starszy protokół, który działa z wyższym opóźnieniem i niższą przepustowością szczytową
• Non-Volatile Memory Express* (NVMe*) wykorzystuje interfejs PCI Express* w celu osiągnięcia wyższej wydajności

Oprócz tradycyjnych dysków SSD i HDD istnieje również opcja, która pomaga zniwelować lukę w szybkości: przyspieszenie pamięci masowej za pomocą pamięci Intel® Optane™. Pamięć Intel® Optane™ wykorzystuje technologię pamięci 3D Xpoint do przyspieszenia wolniejszych dysków (głównie dysków HDD) poprzez przechowywanie często używanych danych i wzorców dostępu. Pamięć Intel® Optane™ zapamiętuje, z których gier najczęściej korzystasz, i wykorzystuje te dane, by skrócić czas uruchamiania gry i ładowania poziomów.

Porada od specjalistów: nie musisz wybierać tylko jednej technologii. Wiele osób korzysta z małego dysku SSD jako dysku rozruchowego (dla systemu operacyjnego, gier i innych programów) i zaspokaja pozostałe potrzeby pamięciowe tanimi dyskami twardymi w celu uzyskania maksymalnej pojemności.

Zasilacz (Power Supply Unit – PSU)

Wybór zasilacza (PSU) to kluczowy etap każdej konstrukcji. Zasilacz musi być tak dobrze wykonany i mocny, aby mógł on obsługiwać wszystkie obecne i przyszłe komponenty; warto też pamięć o dobrej gwarancji.

Zasilacze występują w wersjach niemodułowych, półmodułowych i pełnomodułowych.

• W niemodułowych zasilaczach wszystkie przewody podłączone są na stałe. Jest to najtańsza opcja, ale musisz znaleźć miejsce na przechowywanie wszystkich niepotrzebnych Ci przewodów. Zbyt wiele nieużywanych kabli skutkuje ich niewłaściwym uporządkowaniem, co może utrudniać przepływ powietrza i wpływać na wydajność komputera.
• Zasilacze półmodułowe to najlepsza opcja dla większości użytkowników. Jednostki te posiadają jedynie garść niezbędnych przewodów podłączonych na stałe i są tańsze niż wersje pełnomodułowe.
• Zasilacze pełnomodułowe są jeszcze łatwiejsze w montażu niż zasilacze półmodułowe, ale dodatkowa wygoda zazwyczaj oznacza wyższe koszty.

Chłodzenie komputera – chłodzenie procesora i przepływ powietrza w obudowie

Istnieją dwa główne sposoby na chłodzenie Twojego komputera: chłodzenie powietrzem i chłodzenie cieczą.

Chłodzenie powietrzem wykorzystuje wentylatory do odprowadzania gorącego powietrza z systemu i komponentów, aby zapobiec ich przegrzaniu. Głównymi zaletami chłodzenia powietrzem są niskie koszty i łatwość montażu (wentylatory są mniejsze i łatwiejsze do zamontowania w zatłoczonej obudowie). Największą wadą chłodzenia powietrzem są natomiast jego ograniczenia: chłodzenie powietrzem zależne jest od efektywnego przepływu powietrza wewnątrz obudowy, by móc odprowadzić gorące powietrze z komponentów, więc jakiekolwiek ograniczenie przepływu powietrza może powodować problemy.

Chłodzenie cieczą wykorzystuje płynny czynnik chłodniczy (taki jak woda destylowana) do pochłaniania ciepła z komponentów i przenoszenia go do mniej ograniczonego obszaru (gdzie znajduje się radiator). Chłodzenie cieczą jest w mniejszym stopniu uzależnione od przepływu powietrza wewnątrz obudowy, a co za tym idzie, bardziej efektywne pod względem chłodzenia konkretnych komponentów. Wadą chłodzenia cieczą jest to, że systemy takie są zamknięte, co oznacza, że są zwykle większe i trudniejsze w montażu niż typowe systemy chłodzone powietrzem (a do tego są droższe).

Oprócz ogólnego chłodzenia systemu trzeba będzie również zakupić dedykowany układ chłodzący procesora (cooler). Układy chłodzące procesora są dostępne zarówno w odmianie powietrznej, jak i płynnej, i są montowane bezpośrednio na procesorze. Przy zakupie układu chłodzącego procesora koniecznie sprawdź, czy jest on kompatybilny z posiadanymi procesorami i czy ma rozmiary odpowiednie do składanego sprzętu.

Porada od specjalistów: w systemie chłodzonym powietrzem więcej wentylatorów niekoniecznie oznacza lepsze chłodzenie. Decydująca jest jakość wentylatorów i ich umiejscowienie.

Urządzenia peryferyjne

Monitory, klawiatury, myszy, słuchawki i inne urządzenia peryferyjne to głównie kwestia osobistych preferencji. Nie musisz kupować tych przedmiotów wraz z komponentami, ale będziesz potrzebować monitora, klawiatury i myszy, aby skonfigurować system po jego złożeniu.

Porada od specjalistów: pamiętaj o zrównoważeniu swojej konstrukcji podczas wybierania urządzeń peryferyjnych – nawet jeśli posiadasz najlepsze komponenty na świecie, ale wciąż używasz monitora o rozdzielczości 1080p i 60 Hz, nie będziesz w stanie w pełni wykorzystać możliwości swojego sprzętu.

System operacyjny

Na koniec, co jest nie mniej istotne, musisz przygotować się na instalację systemu operacyjnego, gdy już wszystkie pozostałe komponenty znalazły swoje miejsce w obudowie. System operacyjny to kluczowy element oprogramowania, który wspomaga komunikację pomiędzy sprzętem i programami komputera.

Aby z wyprzedzeniem przygotować system operacyjny komputera, zdecyduj, który system operacyjny chcesz zainstalować na swoim komputerze i pobierz odpowiedni instalator na pendrive'a. Instalator systemu Windows* 10 można pobrać tutaj. Jeśli instalujesz płatny system operacyjny, taki jak Windows*, będziesz potrzebować klucza produktu.

Porada od specjalistów: nie musisz zdejmować plastikowej zaślepki – naprężenie powstające podczas montażu procesora spowoduje, że zaślepka sama wyskoczy. Jeśli będziesz próbować zdjąć zaślepkę samodzielnie, może to skończyć się uderzeniem i uszkodzeniem kruchych styków znajdujących się pod spodem.

Porada od specjalistów: procesor można zamontować tylko w jedną stronę i nie potrzeba do tego siły. Możesz delikatnie przesunąć procesor, aby go osadzić; nie próbuj szarpać, pchać, ciągnąć ani w inny sposób próbować wciskać go na siłę do gniazda.

Porada od specjalistów: montaż dysku SSD M.2 może ograniczyć inne konfiguracje pamięci masowej (szczególnie w przypadku dysków SATA i PCIe* AIC), dlatego podczas planowania pamięci masowej należy zapoznać się z instrukcją obsługi płyty głównej.

W razie problemów: jeśli płyta główna nie rozpoznaje nowo zamontowanego dysku M.2 SSD jako pamięci masowej, może być konieczne ręczne skonfigurowanie go w BIOS-ie (instrukcja obsługi płyty głównej zawiera instrukcje dotyczące BIOS-u).

Porada od specjalistów: najpierw wyciśnij pastę na kawałek papieru, na wypadek gdyby z tubki wyszła duża kulka.

Porada od specjalistów: jeśli układ chłodzący ma wstępnie nałożoną pastę termiczną, a chcesz użyć innej pasty, możesz usunąć fabryczną pastę za pomocą alkoholu izopropylowego 90% i niestrzępiącej się ściereczki (zalecamy ręcznik papierowy do czyszczenia samochodów).

Porada od specjalistów: podczas mocowania układu chłodzącego do płyty głównej dokręcaj śrubki stopniowo, używając wzoru krzyżowego, aby równomiernie rozłożyć nacisk. Jeżeli nie masz pewności, jak to zrobić, proces ten powinien być szczegółowo opisany w instrukcji obsługi.

W razie problemów: jeśli popełnisz błąd podczas montażu, nie panikuj. Usuń pastę termiczną (zarówno z rozpraszacza ciepła, jak i układu chłodzącego procesora) i ponownie ją nałóż, by ponownie dokonać montażu.

Porada od specjalistów: nacięcie między złotymi stykami nie jest wyśrodkowane. Upewnij się, że ustawiasz pamięć RAM prawidłowo za pomocą tego nacięcia, aby określić, która strona jest skierowana w górę, a która w dół.

W razie problemów: o ile pamięć RAM stosunkowo łatwo osadza się na swoim miejscu, nie zawsze zatrzaskuje się idealnie za pierwszym razem. Jeśli próba włączenia komputera nie udaje się, pierwszą rzeczą, jaką powinieneś zrobić, jest ponowne osadzenie pamięci RAM. Niektóre płyty główne mają zatrzask (niewymagający obsługi), który pomaga w montażu. Wszystkie płyty główne mają co najmniej jeden zatrzask, który się porusza – zazwyczaj zatrzaskuje się na miejscu i jest mocowany do wgłębienia z boku pamięci RAM.

Porada od specjalistów: przed zamontowaniem płyty głównej sprawdź, czy obudowa ma zamontowane podpórki na płytę. Zazwyczaj wyglądają one jak nakrętki z gwintem na końcu. Nie wstawiaj niepotrzebnych podpórek.

Porada od specjalistów: jeśli masz problemy ze znalezieniem wnęk lub ustaleniem, w jakiego rodzaju wnęki jest wyposażona Twoja obudowa, zapoznaj się z instrukcją obsługi obudowy.

Porada od specjalistów: utwórz instalator systemu operacyjnego z wyprzedzeniem.

W razie problemów: jeśli komputer PC w ogóle się nie włączy, możesz mieć problem z zasilaniem.

W razie problemów: jeśli komputer się włącza, ale nic nie widać na ekranie, lub nie wydaje się uruchamiać, sprawdź, czy wszystkie kable, zwłaszcza kable zasilające, są podłączone.

Porada od specjalistów: jeśli nie udaje Ci się wejść do BIOS-u za pomocą klawiatury, prawdopodobnie klawiatura nie działa. Sprawdź urządzenia peryferyjne, aby upewnić się, czy działają.

W razie problemów: w przypadku problemów z uruchomieniem z napędu USB upewnij się, że płyta główna jest ustawiona na żądany typ instalacji. Większość platform obsługujących UEFI uruchamia się na partycji UEFI przed podjęciem próby uruchomienia w trybie Legacy.