Jak rozwiązać problem wysokiego obciążenia procesora

Centralna jednostka obliczeniowa (CPU) jest mózgiem komputera. Wszystkie główne komponenty systemu, takie jak karta graficzna i pamięć RAM, polegają na instrukcjach otrzymywanych z procesora. Z tego powodu prawidłowe funkcjonowanie procesora ma krytyczne znaczenie dla każdego komputera do gier.

Kiedy gra zacina się lub zawiesza, otwarte aplikacje przestają reagować na nowe sygnały wejściowe albo programy ślimaczą się przy otwieraniu. Przyczyną takiego stanu rzeczy może być nietypowo wysokie obciążenie procesora. Zobaczmy krok po kroku, jak rozwiązać problem wysokiego użycia procesora w systemie Windows* 10.

1. Uruchomić ponownie

Pierwszy krok: zapisz swoją pracę i uruchom ponownie komputer. Polecenie „Wyłącz i włącz ponownie” nie bez powodu stanowi klasyczną poradę diagnostyczną. To może rozwiązać problem, zwłaszcza jeśli minęło dużo czasu od ostatniego restartu – proces ponownego uruchomienia może usunąć pliki tymczasowe i potencjalnie przyspieszyć długo działające procesy.

2. Kończenie lub ponowne uruchamianie procesów

Otwórz Menedżera zadań (CTRL+SHIFT+ESC). Jeśli jakiś program znowu zaczął zwiększać obciążenie procesora nawet po ponownym uruchomieniu, Menedżer zadań stanowi jedną z najprostszych metod wykrycia tej sytuacji.

Zauważ, że programy działające w trybie pełnego ekranu, takie jak gry, czasami będą odciągać uwagę od Menedżera zadań (ukrywając go za swoim własnym oknem). Aby temu zapobiec, kliknij przycisk „Opcje” na górnym pasku menu, a następnie wybierz opcję „Zawsze na wierzchu”. Jeśli masz drugi monitor, możesz też po prostu przeciągnąć tam okno Menedżera zadań.

Po wywołaniu okna Menedżera zadań kliknij kartę Procesy. Na dole karty kliknij opcję „Więcej szczegółów”, aby zobaczyć procesy systemu Windows działające w tle. Znajdź nagłówek kolumny „CPU” w górnej części karty Procesy i kliknij go, aby uporządkować listę według użycia procesora:

Można się spodziewać wysokiego obciążenia procesora podczas grania w niektóre gry, korzystania z aplikacji do edycji filmów lub streamowania, skanowania komputera przez oprogramowanie antywirusowe lub po otwarciu wielu kart przeglądarki. W przypadku takich codziennych sytuacji wysokiego użycia procesora należy zamknąć wszystkie nieużywane programy działające w tle oraz karty przeglądarki, a następnie wrócić do Menedżera zadań i zobaczyć, czy sytuacja uległa zmianie.

Trzeba pamiętać, że wysokie użycie procesora podczas pracy wielozadaniowej nie musi być niczym niezwykłym. Nowoczesne procesory obsługują sytuacje wielozadaniowe poprzez rozdzielenie procesów pomiędzy wiele rdzeni, które działają jednocześnie za pośrednictwem różnych zestawów instrukcji. Technologia Intel® Hyper-Threading (Technologia Intel® HT) idzie o krok dalej, tworząc wiele „wątków” wykonywania w poszczególnych rdzeniach, z których każdy obsługuje różne procesy. Jeśli obciążenie procesora przez program powodujący duże użycie zasobów, np. Adobe Premiere, jest wysokie, wydajnym rozwiązaniem może być właśnie użycie rdzeni procesora dostępnych dla tego programu.

Technologia Intel® Turbo Boost może również usprawnić przetwarzanie dużych obciążeń poprzez dynamiczne zwiększanie częstotliwości pracy procesora. Rodzina procesorów Intel® Core™ z serii X dysponuje innym narzędziem pomagającym unikać spowolnień, ponieważ zastosowana w nich technologia Intel® Turbo Boost Max 3.0 automatycznie przypisuje największe zadania do najszybszych rdzeni procesora, a także zwiększa częstotliwość tych rdzeni.

Te technologie procesorów mogą znacznie zwiększyć szybkość pracy wielozadaniowej i działania wymagających programów, ale nadal mogą wystąpić sytuacje nadmiernego użycia procesora. Jeśli przy obciążeniu procesora sięgającym 100% na szczycie listy procesów zużywających największe zasoby znajdują się procesy działające w tle, takie jak Runtime Broker, Windows Session Manager lub Cortana, oznacza to problem.

Te procesy systemu Windows są zaprojektowane do korzystania z bardzo niewielkiej części mocy obliczeniowej procesora i pamięci w zwykłych okolicznościach – w Menedżerze zadań często widać, że jest to użycie na poziomie 0% lub 1%. W czasie bezczynności komputera wszystkie te procesy łącznie zazwyczaj powinny wykorzystywać niecałe 10% możliwości procesora. Jednak problematyczne lub nieoczekiwane zachowanie – na przykład gdy jeden proces Windows próbuje raz po raz wykonać działanie wyszukiwania, które zostało wyłączone gdzie indziej – może czasami doprowadzić do tego, że proces pochłonie niemal wszystkie zasoby systemu.

Po otwarciu Menedżera zadań i wykryciu, że proces niespodziewanie wykazuje duże użycie procesora, wyszukaj informacje na jego temat w Internecie. Bez dobrego uzasadnienia nie należy zatrzymywać procesów typu explorer.exe (który steruje wieloma elementami graficznymi, jak np. pulpit i menu Start) czy winlogon.exe (zadania podczas rozruchu i ekran CTRL+ALT+DEL).

Gdy ustalisz, że proces nie jest krytyczny (a także, raz jeszcze, zachowasz wszystko, nad czym pracujesz), kliknij ten proces, aby go zaznaczyć, a następnie kliknij opcję Zakończ proces w prawym dolnym rogu okna Menedżer zadań. To spowoduje zakończenie programu bez zapisywania.

3. Aktualizacja sterowników

Jeśli proces nadal wykazuje zbyt duże użycie procesora, spróbuj zaktualizować sterowniki. Sterowniki to programy kontrolujące poszczególne urządzenia podłączone do płyty głównej. Zaktualizowanie sterowników może wyeliminować problemy ze zgodnością lub błędy, które powodują zwiększone użycie procesora.

Otwórz menu Start i wybierz Ustawienia. Kliknij Aktualizacje i zabezpieczenia, a następnie kliknij przycisk „Sprawdź, czy są aktualizacje”. To spowoduje zaktualizowanie krytycznych sterowników. Producenci kart graficznych również dostarczają programy użytkowe (np. NVIDIA GeForce Experience dla GPU), które mogą zwiększyć ogólną wydajność komputera podczas grania w gry.

Niektóre rzadkie błędy można również usunąć poprzez zaktualizowanie wersji systemu BIOS. System BIOS (Basic Input Output System) to oprogramowanie sprzętowe zainstalowane na płycie głównej, które wysyła instrukcje do innych komponentów komputera podczas uruchamiania. Ponieważ aktualizacja systemu BIOS zwykle nie prowadzi do poprawy wydajności (a może spowodować nowe problemy), należy to robić tylko wtedy, gdy zidentyfikujemy błąd powodujący duże obciążenie procesora i znajdziemy aktualizację systemu BIOS, która bezpośrednio rozwiązuje ten problem.

4. Skanowanie w poszukiwaniu złośliwego oprogramowania

Jeśli problem nadal występuje, być może jego przyczyną jest złośliwe oprogramowanie udające zwykły proces Windows. Niektóre złośliwe programy wykorzystują przepustowość CPU i GPU dla różnych celów (np. kopanie kryptowalut), występując w Menedżerze zadań pod znaną nazwą typu „Cortana.exe” lub „Runtime Broker”.

Aby to sprawdzić, uruchom pełne skanowanie systemu za pomocą wybranego programu antywirusowego. Jednym z dobrych rozwiązań jest skanowanie w trybie offline realizowane bezpłatnie przez aplikację Zabezpieczenia systemu Windows (pracującą na pasku zadań lub dostępną w Ustawieniach systemu Windows).

5. Opcje zasilania

Niektóre ustawienia zasilania mogą spowalniać procesor w laptopie lub komputerze stacjonarnym. Sprawdź Opcje zasilania, klikając menu Start i wpisując „Edytuj plan zasilania”. W otwartym oknie kliknij „Opcje zasilania” w pasku adresu. Powinien zostać wyświetlony ten ekran:

Kliknij pozycję „Pokaż plany dodatkowe”, a następnie włącz opcję „Oszczędzanie energii”.

Teraz ponownie otwórz Menedżera zadań, aby zobaczyć, czy użycie procesora wróciło do prawidłowego poziomu.

6. Wyszukiwanie konkretnych wskazówek w Internecie

Wiele różnych procesów może odpowiadać za wysokie obciążenie procesora i nie ma tu uniwersalnego rozwiązania. Aby znaleźć konkretne porady, znajdź nazwę procesu na karcie Procesy lub Szczegóły (bardziej szczegółowy widok) w Menedżerze zadań, a następnie wyszukaj w Internecie wątki dotyczące pomocy na dany temat.

Jeśli pierwsze zapytanie nie przyniesie wyników, dodaj konkretne informacje, które mogłyby pomóc, np. model procesora (wskazany w pozycji „Procesor” w oknie „Informacje o systemie”), a także nazwy innych programów, które wydają się być przyczyną problemu. Rzadko się zdarza, aby jakiś błąd nie był jeszcze omawiany na forach poświęconych sprzętowi i graniu, więc warto poświęcić czas i wypróbować kilka wariantów wyszukiwania.

7. Ponowna instalacja systemu Windows

Jeżeli akurat dysponujesz punktem przywracania sprzed okresu, gdy pojawiły się problemy z procesorem, spróbuj go użyć. Jednak ponieważ system Windows domyślnie wyłącza opcję Ochrona systemu, większość użytkowników nie ma takiej możliwości.

W tym przypadku ostatnią deską ratunku może się okazać ponowne zainstalowanie systemu Windows. To może być długi proces, jednak potencjalnie może rozwiązać problemy dotyczące użycia procesora powodowane przez oprogramowanie.

Funkcja „Resetuj ustawienia komputera do stanu początkowego” dostępna w systemie Windows 10 odinstaluje wszystkie posiadane programy, ale pozostawi pliki osobiste. Później trzeba będzie zainstalować wszystkie inne programy, a ich ustawienia zostaną utracone, chyba że je zapiszesz i utworzysz kopię zapasową. Na wszelki wypadek wykonaj również kopię zapasową wszystkich plików osobistych – albo na nośniku zewnętrznym, albo przy użyciu usługi zapisywania w chmurze.

Gdy masz już wszystko przygotowane, aby rozpocząć, kliknij przycisk Start i wpisz „Resetuj ustawienia komputera do stanu początkowego”. Następnie kliknij przycisk „Rozpocznij”.

Proces może trwać godzinę lub dłużej. Po zakończeniu trzeba będzie ponownie zainstalować programy, z których korzystasz.

Inne programy

CPU-Z to niezawodne narzędzie do sprawdzania informacji ogólnych na temat procesora i płyty głównej. Po zainstalowaniu i otwarciu programu zobaczysz dokładne numery modelu procesora i płyty głównej, a także pewne informacje o wydajności. Użyj tych numerów modeli do wyszukiwania w Internecie informacji dotyczących pomocy w związku z obciążeniem procesora.

Menedżer zadań nie jest jedynym dostępnym sposobem sprawdzenia zachowania procesów działających w tle. Monitor procesów zapisuje nie tylko użycie procesora, ale także rejestr, system plików oraz aktywność sieci. Sprawdź aktywność sieci za pomocą tego narzędzia, jeśli podejrzewasz, że proces może być złośliwym oprogramowaniem.

Innym wbudowanym narzędziem systemu Windows jest Monitor wydajności, który umożliwia wyświetlenie szczegółów użycia procesora przez dany proces w dłuższym czasie. Aby go otworzyć, użyj klawiszy Windows + R, a następnie wpisz „perfmon”.

Monitor wydajności ma zbyt wiele zaawansowanych funkcji, aby je tu opisać, ale mówiąc krótko, pozwala rozbić wykorzystanie procesora na wiele kategorii dla procesu oraz śledzić go przez dłuższy czas, aby umożliwić wykonanie zaawansowanej diagnostyki.

Więcej sposobów na przyspieszenie procesora

Procesory są tak zaprojektowane, aby bezpiecznie działać w warunkach wykorzystania na poziomie 100%. Jednak warto unikać takich sytuacji, jeśli powodują one zauważalne spowolnienie w grach. Podane wyżej wskazówki pokazują, jak poradzić sobie z wysokim użyciem procesora i być może rozwiązać problemy, które mają ogromny wpływ na obciążenie procesora i rozgrywkę.

Jednakże nie wszystkie problemy z procesorem można rozwiązywać przy użyciu oprogramowania. Jeśli procesor po prostu nie nadąża z obsługą gier lub programów, które chcemy na nim uruchamiać, być może nadszedł czas na modernizację. Najnowsze procesory Intel® zapewniają wzrost wydajności wielozadaniowcom i graczom, którzy chcą poprawić swoje wyniki. Sprawdź zestawy funkcji dla najnowszych procesorów do laptopów do gier oraz komputerów stacjonarnych do gier firmy Intel, by uzyskać wgląd w dostępne aktualizacje.